İş hukuku, işçi ve işveren arasındaki ilişkileri düzenleyen temel hukuk dalıdır ve Türk Borçlar Kanunu ile İş Kanunu başta olmak üzere çeşitli mevzuatlarla şekillenir. Çalışma hayatında yaşanan hak ve yükümlülükler ile uyuşmazlıkların çözümü iş hukukunun ana konularını oluşturur. İşçi haklarının korunması, çalışma koşullarının belirlenmesi ve işverenin sorumluluklarının tanımlanması, bu alandaki temel hedeflerdir.
İş ilişkisi genellikle yazılı ya da sözlü iş sözleşmesiyle başlar. Sözleşmeler süresiz veya belirli süreli olabilir ve işçinin çalışma koşulları, ücret, çalışma süresi gibi unsurlar bu sözleşmelerde yer alır. İş Kanunu yazılı iş sözleşmesini zorunlu kılmasa da, ispat açısından yazılı sözleşme önem taşır; belirli süreli sözleşmelerde ise yazılılık zorunludur. İşçi, çalışma süresi, ücret, fazla mesai, yıllık izin ve iş sağlığı gibi temel haklara sahiptir. İşverenin ise işçiye zamanında ücret ödeme, güvenli çalışma ortamı sağlama ve çalışan haklarını koruma yükümlülüğü bulunmaktadır.
Fazla mesai ücretleri ve haftalık çalışma saatleri İş Kanunu’nda açıkça belirlenmiş olup, haftalık çalışma süresi genellikle 45 saattir. İşveren, iş sözleşmesini feshederken geçerli nedenlere dayanmak zorundadır; aksi halde fesih haksız sayılır ve işçi tazminat talep edebilir. İş Kanunu’nun 25. maddesi, işverenin derhal ve tazminatsız feshedebileceği haklı fesih sebeplerini düzenler. Bu sebepler arasında işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışları, işyerinde güven kaybına yol açan haller, zorlayıcı sebepler, mesleki yetersizlik, işyerinin düzenini bozma, sağlık durumu, ağır kusur ve diğer işçilerin haklarını ihlal etme gibi durumlar yer alır.
Haklı fesih durumlarında işverenin delil toplaması, işçiye savunma hakkı tanıması ve usulüne uygun fesih prosedürünü izlemesi hayati önem taşır. Aksi halde fesih haksız sayılır ve işveren tazminatla yükümlü olur. İşçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıklar ise iş mahkemelerinde çözülür; ayrıca arabuluculuk ve uzlaşma yöntemleri de sıkça başvurulan alternatiflerdir.
İş sağlığı ve güvenliği ise çalışma ortamının güvenli hale getirilmesini sağlar. İşveren, iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı gerekli önlemleri almakla yükümlüdür. Bu alanda uzman personel görev yapar ve denetimler düzenli olarak gerçekleştirilir.
Sıkça sorulan sorular arasında iş sözleşmesinin yazılı olup olmaması, fazla mesai ücretlerinin hesaplanması, işten çıkarma durumlarında haklılık, iş sağlığı ve güvenliğinin işveren sorumluluğu ve işçi-işveren uyuşmazlıklarının çözüm yolları bulunmaktadır. Yazılı iş sözleşmesi zorunlu olmamakla birlikte ispat açısından önemlidir. Fazla mesai ücretleri, yasal düzenlemelere göre normal ücretin %50 veya %100 fazlasıyla ödenir. İşten çıkarma keyfi yapılamaz ve geçerli neden gerektirir. İş sağlığı ve güvenliği işverenin sorumluluğundadır. Uyuşmazlıklar ise iş mahkemeleri veya arabuluculuk mekanizmaları yoluyla çözülür.