Anlaşmalı Boşanma Süreci: Dilekçe, Protokol ve Aşamalar

Anlaşmalı Boşanma Süreci: Dilekçe, Protokol ve Aşamalar

1. Anlaşmalı Boşanmanın Yasal Şartları ve Temel Prensipleri (TMK m. 166/3)

Anlaşmalı boşanma süreci, Türk Medeni Kanunu’nun 166. maddesinin üçüncü fıkrasında (TMK m. 166/3) belirtilen zorunlu şartların eksiksiz yerine getirilmesiyle mümkündür.

1.1. Zorunlu Şartlar

1. Evliliğin En Az Bir Yıl Sürmüş Olması:
   Kanunen belirlenmiş mutlak şarttır. Tarafların resmi nikâh tarihinden itibaren 365 günün geçmiş olması gerekir. 1 yıllık sürenin hesaplanmasında dava açılış tarihi esas alınır. Eğer bu şart sağlanmazsa, taraflar anlaşsa dahi dava, otomatik olarak çekişmeli boşanma davası hükümlerine tabi olur ve boşanma sebepleri ispatlanmak zorundadır.

2. Ortak Başvuru veya Kabul:
   Eşler, ya bir dilekçeyle birlikte mahkemeye başvurur ya da bir eşin açtığı davayı (çekişmeli dahi olsa) diğer eş duruşmadan önce veya duruşma sırasında kabul ettiğini beyan eder. Kabul beyanının olmaması durumunda yargılama çekişmeli olarak ilerler. Kabul, kayıt ve şartsız olmalıdır.

3. Protokolde Tam Mutabakat:
   Boşanmanın mali sonuçları (nafaka, tazminat) ve çocukların durumu (velayet, kişisel ilişki) dâhil, boşanmaya bağlı tüm konular üzerinde eşlerin kesin ve net bir anlaşmaya varmış olması ve bu anlaşmayı yazılı bir protokolle mahkemeye sunması zorunludur. Protokoldeki belirsizlik veya anlaşmazlık durumunda hâkim, anlaşmayı uygun bulmayarak davayı reddedebilir ya da çekişmeliye dönmesine karar verebilir.

4. Bizzat Duruşmaya Katılım ve Özgür İrade Beyanı:
   Taraflar, avukatla temsil ediliyor olsalar bile, kararın verildiği duruşmaya aynı anda katılarak, hazırlanan protokolün tüm maddelerini hiçbir baskı altında kalmadan kabul ettiklerini bizzat hâkime sözlü olarak beyan etmek zorundadır. Taraflardan birinin duruşmaya gelmemesi veya protokolden vazgeçmesi durumunda dava derhal çekişmeliye döner.

1.2. Hakimin Rolü ve Denetimi

Anlaşmalı boşanmada hâkimin rolü, yalnızca tarafların iradesini teyit etmekle sınırlı değildir. Hâkim:

• Anlaşmanın kanuna uygun olup olmadığını,

• Tarafların iradesinin serbestçe oluşup oluşmadığını,

• Özellikle müşterek çocukların üstün menfaatini gözetip gözetmediğini denetler.

Hâkim, protokolde yapacağı değişikliklerin kabul edilmesini her iki eşten de ister. Bu aşama anlaşmalı boşanma süreci açısından kritik bir noktadır.

2. Anlaşmalı Boşanma Protokolü (İçerik ve Kritikler)

Anlaşmalı boşanma sürecinin en önemli belgelerinden biri protokoldür. Protokol, boşanmanın hukuki sonuçlarını düzenleyen ve mahkeme kararına dönüşecek olan belgedir.

2.1. Protokolün Zorunlu ve Kritik Maddeleri

1. Velayet ve Kişisel İlişki:

   • Detay: Velayetin hangi eşe bırakılacağı, kişisel ilişki planı, bayram ve tatil günleri ayrıntılı olarak belirlenmelidir.

   • Önemi: Velayet kamu düzeniyle ilgili olduğundan hâkimin onayı olmadan geçerli olmaz.

2. İştirak Nafakası (Çocuk Nafakası):

   • Detay: Aylık miktar, ödeme günü ve artış oranı net olmalıdır.

   • Önemi: Bu nafaka çocuğun 18 yaşına veya eğitimi devam ettiği sürece geçerlidir.

3. Yoksulluk Nafakası (Eş Nafakası):

   • Detay: Talep edilip edilmeyeceği net belirtilmelidir.

   • Önemi: Bu madde eksik bırakılırsa ileride dava konusu olabilir.

4. Maddi ve Manevi Tazminat:

   • Detay: Talep varsa miktar belirtilmeli, yoksa haklardan feragat edildiği yazılmalıdır.

2.2. İhtiyari (Zorunlu Olmayan Fakat Önerilen) Maddeler

1. Mal Rejiminin Tasfiyesi:
   Malların paylaşımı netleştirilmelidir. Bu, sonradan yeni bir dava açma ihtiyacını ortadan kaldırır.

2. Ortak Konut ve Eşyalar:
   Aile konutu ve ev eşyalarının kime kalacağı açıkça belirtilmelidir.

3. Yargılama Giderleri:
   Masrafların hangi tarafça karşılanacağı yazılmalıdır.

Bu maddeler, anlaşmalı boşanma süreci sonrası olası çekişmeleri büyük ölçüde engeller.

3. Anlaşmalı Boşanma Süreci ve Duruşma Detayları

Süreç, dilekçenin mahkemeye sunulmasıyla başlar ve kararın kesinleşmesiyle sona erer.

3.1. Dava Dilekçesi ve Başvuru

• Dilekçe Hazırlığı: Taraflar evlilik süresi, mali ve çocukla ilgili tüm konularda anlaştıklarını açıkça belirtir.

• Geçici Tedbir Talebi: Tedbir nafakası, konut tahsisi veya koruma kararı talep edilebilir.

• Başvuru: Dilekçe ve imzalı protokol yetkili Aile Mahkemesi’ne verilir.

3.2. Duruşma (Tek Celse) ve Hâkimin Denetimi

• Duruşmaya Katılım Zorunluluğu: Eşler belirlenen gün ve saatte birlikte hazır bulunur.

• Hâkimin Sorgulaması: Tarafların özgür iradeleriyle boşanma kararı verip vermedikleri teyit edilir.

• Hâkimin Müdahalesi: Çocukların menfaati gereği protokolde değişiklik teklif edebilir. Kabul edilirse boşanma kararı verilir.

3.3. Kararın Kesinleşmesi ve Uygulama

• Karar verilince taraflar istinaftan feragat ederse karar anında kesinleşir.

• Nüfus kayıtlarına işlenir.

• Protokol, mahkeme ilamı niteliği kazanır ve icra edilebilir hale gelir.

• Mal devirleri kararın kesinleşmesiyle yapılır.

Bu adımlar, anlaşmalı boşanma sürecinin tamamlandığı aşamaları gösterir.

4. Sonuç: Anlaşmalı Boşanma Süreci ile Medeni ve Hızlı Çözüm

Anlaşmalı boşanma süreci, evlilik birliğini medeni, hızlı ve düşük maliyetli şekilde sona erdirmenin en pratik yoludur. Çekişmeli davalarda yıllarca sürebilen süreçlerin aksine, bu yöntem genellikle tek celsede sonuçlanır.

Ancak, sürecin hızlı olması basite indirgenmemelidir. Başarılı bir sonuç, titizlikle hazırlanan protokole bağlıdır. Protokolde yer alan feragatler (nafaka ve tazminat hakları gibi) boşanma kesinleştikten sonra geri alınamaz. Çocukların velayeti ve menfaatleri net biçimde düzenlenmelidir.

Bu nedenle, hem yasal şartların sağlanması hem de hak kayıplarının önlenebilmesi için uzman bir aile hukuku avukatından destek alınması gerekir.

👉 Anlaşmalı boşanma süreci, bir evliliğin en yapıcı ve sağlıklı şekilde sonlandırılmasının yoludur.